کاکۆ قەساب

 لاپەرەیەک لە مێژووی هەولێر/گرتنی بنکەی پۆلیسی سەیداوە

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

    رۆژی ٨ی شوباتی ١٩٦٣ ، رۆژێکی رەش بوو بۆ خەلکی هەولێر کە ، بەعسیەکانی هینایە سەر دەسەلات بەکودەتایەکت پڕ لە فڕ و فێل و بی بەزەیی.

     من هێشتا هەرزەکار بووم لەپۆڵی دووەمی ناوەندی ،کە بیستم کودەتا بووە ، یەکسەر لە ماڵ دەرچووم و چوومە پێش دەرگای بازار و لە  پێش (خانی سپی) کۆمەڵە کەسێکی گەرەک وشارم دیت کە دەوری زرێپۆشێکیان دابوو و ئەفسەرێکی گەورەی سوپا قسەی دەکرد ، هەر ئەوەندەی تێگەیشتم کە دەیگوت :

(منیش لەگەلتانم بەڵام کار لەکار ترازاوە و کودەتا روویداوەئیتر هەر کەسێک بگەرێتەوە ماڵی خۆی..).

     لە کتێبی (هەولێر لە نێوان ١٩٦٣-١٩٧٠ /د. ... شوان محەمەد ئەمین/ل٥٥-٦٠ ) بەدرێژی باسی هەوڵی گرتنی بنکەی پۆلیسی (سەیداوە) کراوە، لە لایەن رێکخستنەکانی حزبی شوعی.

    لێرەدا پوختەی رووداوەکان دووبارە دەکەینەوە  کە پێویستە باس بکرێت بۆ زانینی هەڵوێستی هەولێریەکان و دەوروبەری ،بەرامبەر ئەم کودەتا خوێناویە:-

     لە دوای کۆبوونەوەی دووەمی کۆمیتەی ناوخۆی حزبی شوعی لە هەولێر لە ماڵی(کەماڵ شەعبی)، بریار درا دەست بەسەر بنکەی پۆلیسی سەیداوە دا بگیرێت (١ ). بۆ جێ بەجێ کردنی بریارەکە ، ئەم هەنگاوانە بەدێ کران :-

 ١-بەرپرسی رێکخستنەکانی سەیداوە گۆرا و بەرپرسێکی تر لە جیاتی دانرا، ئەوەی شایانی باسە بە پرسی یەکەم لە نارەزاییەکانی گەرەکی عارەبان و تەعجیل بەشداری کرد پاش گۆرینی.

٢-جەماوەری سەیداوە و ئەوانەی لەگەرەکەکانی تر هاتبوون و رێکخستن وچەکدارەکانی حزبی شوعی لە گۆرەپانی سەیداوە گردبوونەوەیەکی جەماوەریان بەست و بەرپرسی نوێ ووتارێکی خوێندەوە و ئاشکرای کرد کە حزبی شوعی بەهەموو شێوەیەک دژی کوودەتاچیەکانە ،،، بۆیە بریار دراوە دەست بەسەر بنکە وبارەگاکانی حکومەت و پۆلیش دابگیرێت.

٣- کە بنکەی پۆلیسی سەیداوە گەمارۆ در ا،تەنها پۆلیسی عەرەبی تێدابوو ، عەریفەکەیان لەوێ نەبوو.. پاشان پەیدا بوو، و بە هەلخەلەتاندن و خافلکردنی خەلکەکە توانی بە تەلەفۆن داوای هێز بکات وپاشان بەدەنگی بەرز هاواری دەکرد (( شوعیەکان .. راکەن و خۆتان رزگار بکەن ئێستا هێز دەگاتە سەرتان.. تکاتان لێ دەکەم خۆتان دەربازکەن)).

٤- ئامادە بووان لە چەند لایەکەوە هێرشیان بردە سەر بنکەکە و دەست بە تەقە کرا .

٥- کە هێزی پۆلیس گەیشتە شوێنەکە ، بەخەلکیان راگەیاند کە ، عبدولکەریم قاسم کۆتایی هاتووە ، پێویستە ئارامی بپارێزن.

٦-بەرپرسی نوێی رێکخستنەکانی سەیداوە داوای لەپۆلیسە عەرەبەکانی کرد دژی کودەتاچیەکان بوەستن و هاوکاری جەماوەر بکەن ، بەڵام پۆلیسەکان تەقەیان کرد لە ئەنجامدا ، دوو شوعی بەناوی (ئەحمەد جۆلا) و(تەها پینەدۆز)بریندار بوون و پۆلیسێکی عەرەب بەناوی (خەلەف) کوژرا (٢).

٧- دوای چەند کاتژمێرێک هێزی پۆلیس و سوپا کۆنترۆلی گەرەکی سەیداوەیان کرد و رەفتاری درندانەیان بەرانبەر خەلکەکە نواند.

٨-دوای پاشەکشە کردنی چەکدارەکان ، ( سلێمان مورتکەیی) ٧٠ چەکداری دەشتی هەولێری لە گوندی مورتکەی گەورە هێنا  بۆ گرتنی بنکەی پۆلیس و ئاسایش و پۆلیسی کارەبا و ماڵی بەرێوەبەری پۆلیس لە سەیداوە ، ئەو چەکدارانە بە شەو هاتنە سەیداوە و تەقەیان لە بنکەی پۆلیس کردەوە .

٩- حکومەت هێزێکی سەربازی گەورەی هێناوە  گەرەکەکەی ، بە تانک و زرێپۆشەوە و بە بلندگۆ.. داوای لەخەلک کرد ، کە کەس لەماڵی خۆی نێتە دەرەوە .

١٠- سوپا لە رۆژی ٩ی شوبات ، تۆپبارانی گەرەکی سەیداوەی کرد، خانووی هاوولاتیان (عەلی شوونهەلگر)و (جەوهەر حەمەد عەلی) بەبەر کەوت .

١١- لەرۆژی (١٠) شوبات ، خەلکێکی زۆر گیران و زۆر لە دانیشتوانی گەرەکی سەیداوە ،ماڵەکانیان بەجێ هێشت ، بەلام دوایی دوو رۆژ ، حکومەت بە بلندگۆ بانگەوازی گەرانەوەی خەلکەکەی کرد .

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

(١)) کەماڵ شەعبی) / کادرێکی چالاکی حزبی شوعی بوو لەهەولێر/باوکی تێکۆشەر بەختیار شەعبی یە / دوکانێکی نەجاری هەبوو لە جێگای (شیرینی نازە)ی ئێستا..ئەم وێنە و هەندی زانیاریم لە ئەرشیفی کاک بەختیار وەرگرتووە .

(٢) (هەولێر لەنێوان ساڵی ١٩٦٣-١٩٧٠ /د.شوان محەمەد ئەمین خۆشناو/ل ٥٥-٦٠)